Nguy cơ ngộ độc khi ăn cá nóc - Cổng thông tin điện tử - Phường 9

1. Ngộ độc do ăn phải thịt cá bị nhiễm độc tố cá nóc.

- Độc tố cá nóc có tên là Tetrodotoxin, tập trung nhiều ở gan, thận, tuỵ, cơ quan sinh sản (Buồng trứng, túi tinh), mắt, mang, da, máu. Độc tính của độc tố tăng mạnh vào mùa sinh sản của cá (từ tháng 2 đến tháng 7)

Khi đánh bắt, chế biến, để cá ươn, dập nát, độc tố ngấm vàothịt cá sẽ gây độc khi dùng.

- Độc tố cá nóc rất độc, chỉ cần 4 mg thịt cá có độc tố đã giết chết 1 con thỏ 1kg. Với người chỉ cần ăn 10 gam thịt cá nóc có độc tố là bị ngộ độc. Chỉ từ 1-2mg độc tố có thể gây chết người.

- Độc tố có tính bền vững cao. Nếu đun sôi ở 1000 C trong 6 giờ độc tố mới giảm một nửa, ở 2000C mất 10 phút độc tố mới bị phá huỷ hoàn toàn. Như vậy, nếu chỉ đun nấu thông thường, ngộ độc cá nóc vẫn có thể xảy ra, do độc tố chưa bị phá huỷ hết.

- Khi phơi khô, chế biến thông thường độc tố chưa bị phá huỷ vẫn gây ngộ độc.

2. Người ăn phải cá nóc độc sẽ như thế nào?

- Người ăn phải cá nóc có độc tố Tetrodotoxin, sau 5 phút đến 3-4 giới xuất hiện cảm giác ngứa ở miệng; môi, lưỡi tê, khó chịu. Tiếp theo thấy mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, cảm giác như nghẹt thắt lồng ngực, vã mồ hôi, tiết nước dãi, sùi bọt mép, nói khó, nuốt khó, mặt ủng đỏ, đau bụng, buồn nôn, nôn, run giật, cứng hàm, cứng lưỡi, chi dưới yếu, đồng tử co, liệt vận động nhãn cầu. Trường hợp nặng xuất hiện liệt toàn thân, người mềm ra, chân tay mất khả năng vận động, da tím tái, nhiệt độ và huyết áp giảm, khó thở, cuối cùng liệt cơ hô hấp, truỵ tim mạch và tử vong. Tỷ lệ tử vong rất cao (60%) nếu cấp cứu chậm.

Tỷ lệ chết do ngộ độc cá nóc so với chết do ngộ độc thực phẩm tăng từ 19% năm 1999 lên gần 50% đầu năm 2000. Nhiều gia đình ăn cá nóc chết cả nhà.

Qua buổi nói chuyện này tôi mong bà con có thêm những hiểu biết và kiến thức về ngộ độc cá nóc để biết cách phòng tránh cho bản thân và gia đình.

3. Không Sử dụng cá nóc để  chế biến thức ăn

- Cá nóc: có nơi gọi là cá cóc, cá đùi gà. Cá nóc phân bố chủ yếu ở vùng biển cận nhiệt đới và nhiệt đới với hàng trăm loài trên thế giới. Gọi là cá nhưng cá nóc khác với các những loại cá làm thức ăn khác là cá nóc có độc tố, độc tố cá nóc có tên là Tetrodotoxin có nhiều trong gan, thận, tuỵ, da, cơ bụng, túi tinh, mang, và tập trung nhiều nhất ở trứng, vì vậy con cái độc hơn con đực,  độc tính của độc tố tăng mạnh vào mùa sinh sản của cá, sử dụng 10gr thịt cá nóc có độc tố có thể bị ngộ độc và tử vong. Để biến thịt cá nóc làm thức ăn đặc sản thì người  đầu bếp phải được đào tạo bài bản, kỹ thuật  chế biến.

- Nhìn, bề ngoài da cá Nóc thường nổi lên những gai nhỏ, bụng phình to.

- Khi đánh bắt, chế biến, để cá ươn, dập nát, độc tố ngấm vào thịt cá sẽ gây độc khi dùng.

- Độc tố có tính bền vững cao, đun sôi ở 1000 C trong 6 giờ độc tố mới giảm một nửa, ở 2000C mất 10 phút độc tố mới bị phá huỷ hoàn toàn. Như vậy, nếu chỉ đun nấu thông thường, kể cả khi đã phơi khô, độc tố chưa bị phá huỷ hết nên ngộ độc cá nóc vẫn có thể xảy ra.

4. Những triệu chứng khi ngộ độc cá nóc:

Người ăn phải cá nóc có độc tố Tetrodotoxin, sau 5 phút đến 3-4 giờ xuất hiện cảm giác ngứa ở miệng; môi, lưỡi tê, khó chịu. Tiếp theo thấy mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, cảm giác như nghẹt thắt lồng ngực, vã mồ hôi, tiết nước dãi, sùi bọt mép, nói khó, nuốt khó, mặt ủng đỏ, đau bụng, buồn nôn, nôn, run giật, cứng hàm, cứng lưỡi, chi dưới yếu, đồng tử co, liệt vận động nhãn cầu. Trường hợp nặng xuất hiện liệt toàn thân, người mềm ra, chân tay mất khả năng vận động, da tím tái, nhiệt độ và huyết áp giảm, khó thở, cuối cùng liệt cơ hô hấp, truỵ tim mạch và tử vong. Tỷ lệ tử vong rất cao (60%) nếu cấp cứu chậm.

5. Phòng tránh ngộ độc cá nóc:

- Loại bỏ cá nóc ngay từ khi kéo lưới, đánh bắt tại bến cá.

- Khi phơi cá khô cần nhặt để loại bỏ cá nóc lẫn trong cá thường.

- Không làm chả cá nóc, bột cá nóc hoặc các sản phẩm các nóc khác để bán.

- Không ăn cá nóc tươi và các sản phẩm chế biến từ cá nóc.

- Khi ăn phải cá nghi ngờ là cá nóc: Nếu xuất hiện dấu hiệu ngứa họng, tê môi, tê lưỡi, tê bàn tay thì gây nôn ngay bằng cách cho nằm nghiêng người và ngoáy thành sau họng, đồng thời phải đến cơ sở y tế ngay để được cấp cứu kịp thời:

- Đến nay, ngộ độc cá nóc vẫn chưa có thuốc đặc trị. Người bị ngộ độc cá nóc bị ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tính mạng. Vì vậy, để phòng tránh ngộ độc cá nóc, biện pháp hữu hiệu nhất là không ăn bất cứ thực phẩm nào được chế biến từ cá nóc.